De in Wijzer in de Wijk ontwikkelde monitorplannen hadden niet louter tot doel om te evalueren óf resultaten behaald werden. Ze dienden vooral als input voor de lokale betrokkenen om met elkaar te reflecteren en te leren hóe resultaten en samenwerking behaald konden worden. De monitorplannen bevatten daartoe ook leervragen die tijdens leerbijeenkomsten besproken konden worden.
Voor het beantwoorden van de leervragen hebben we gebruik gemaakt van verschillende (online) actieve werkvormen en hebben we professionele tekenaars ingehuurd om visuals voor ons te maken.
Actiegericht onderzoek is een passende methode voor het monitoren van de implementatie van de integrale wijkaanpakken in de drie gemeenten. Het dient zowel het ophalen van praktische en generieke kennis, als het veranderen van het handelen in de praktijk op basis van deze kennis. Onderstaande aanpak geeft toelichting op hoe je actieonderzoek in leerbijeenkomsten kunt toepassen.
Lokaal procesbegeleidster Mariska Smit is onder de indruk als ze terugkijkt. De samenwerkingsagenda die tot doel heeft gezondheidsverschillen in de gemeente te verkleinen is inmiddels een volwassen lijst. “De beweging die we hebben ingezet is heel goed. De samenwerking tussen de zorg- en het welzijnsdomein is echt geland in de gemeente. Positieve Gezondheid is in het coalitieakkoord opgenomen. En onze sociale partners zijn er in bijgeschoold.”
Welzijn op Recept verbindt het medische domein met het sociale domein, doordat huisartsen patiënten gaan doorverwijzen naar welzijnsorganisatie en andere instellingen die in het sociaal domein hulp bieden. Om deze werkwijze verder te verbeteren en succesvol te kunnen borgen hebben vertegenwoordigers van de betrokken partijen in Alphen-Noord de afgelopen jaren alle hobbels en uitdagingen in kaart gebracht en oplossingen bedacht.
De werkelijkheid houdt zich echter niet aan een projectopzet ontdekten ze ook in Alphen al snel. Zeker niet als het project ook zo nadrukkelijk over en met bewoners gaat. Corona, personele wisselingen, een wmo-aanbesteding, het zorgde allemaal voor vertraging. Ook kwam er pas laat in het traject een bestuurlijke klap. In de tussentijd werkte de monitorgroep hard aan het wederzijdse begrip en inzicht en de samenwerking, dus ze zaten niet stil. Maar een eerder bestuurlijk akkoord had sneller duidelijkheid en dus meer vaart gebracht. “Dat zou ik een volgende keer dus anders willen.”
Ook adviseert Smit een projectleider aan te stellen. Iemand die de besluiten neemt en de boel aanjaagt is volgens haar eigenlijk onmisbaar. “Want Welzijn op Recept is officieel een interventie maar in de praktijk een compleet nieuwe werkwijze, een veranderingstraject dus. Daar komt veel bij kijken.”
Inmiddels neemt het aantal doorverwijzingen van huisartsen in Alphen-Noord naar het sociaal domein toe. Ook gaat een welzijnspartij spreekuur houden in een huisartsenpraktijk. Met name voor patiënten die brede gezondheidsproblemen hebben is dit een waardevolle aanvulling. “Iemand die eenzaam is kan naar een psycholoog doorverwezen worden maar ook naar een welzijnsorganisatie.”
Een volgend doel is om de triage te vereenvoudigen tot één doorverwijsloket. “Nu komt die hulpvraag bij zes partijen binnen. Maar we willen naar één voordeur toe die de inwoner naar de goede plek stuurt.”
Daarnaast is Smit bezig om een monitor op te zetten waarmee preventie gemeten kan worden. “We willen alle puzzelstukken die bijdragen aan, en van invloed zijn op, de Positieve Gezondheid van onze inwoners onder de loep nemen. Dus sport, welzijn, de fysieke omgeving, de circulaire economie, armoede, de zorg etcetera. Zodat we als gemeente inzichtelijk krijgen aan welke knoppen we allemaal kunnen draaien en zouden moeten draaien.”
Op de website van ZonMw vind je alles wat je nodig hebt om een eigen implementatieplan te maken waarmee je een vernieuwing in je praktijk kan invoeren.
TNO ontwikkelde een kort en generiek diagnose-instrument, genaamd MeetInstrument Determination van Innovaties (MIDI), om belangrijke determinanten van de invoering systematisch in kaart te brengen.